Şeftali Yaprak Kıvırcıklığı Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir? (Taphrina Deformans)

Şeftali yaprak kıvırcıklığı hastalığı, şeftali ağacında görünen kabarcıklı kırmızımsı, kıvırcıklanmış yapraklar olarak bilinmekte ve bu hastalık hem kıymetli üreticilerimiz hem de ülke ekonomisi için oldukça büyük öneme sahip bir sorundur.

Bu yazımda şeftali yaprak kıvırcıklığı belirtileri nedir, nasıl tedavi edilmeli, ya da nasıl önlenmelidir, önleyici bakımın önemi nedir hepsini bir bir anlatıyorum.

Sabırla okumaya devam edelim, çünkü her adımı önemli.

Şeftalide yaprak kıvırcıklığı hastalık belirtileri

Yaprak Kıvırcıklığı Hastalığı, Ülkemizde şeftali yetiştirilen hemen bütün bölgelerde yüksek olasılıkla görülür. Hastalığın ülke ekonomisi açısından önemi oldukça büyüktür.

Çünkü kontrol edilmediği ve hastalığın salgın haline geldiği yıllarda, ağaçlarda tüm yapraklar dökülür.

Ağaç yeniden yaprak vermek için oldukça zorlanır ve sonunda zayıflar. Meyveler daha olgunlaşmadan dökülmeye başlar ve geride bir şey bırakmaz.

Meyveler, direkt enfeksiyon aldıkları dönemde, kaliteleri oldukça düşer ve ekonomik önemlerini büyük ölçüde kaybedebilirler. Bu hem ülke ekonomisi hem de üreticinin emeği göz önüne alındığında büyük kayıptır.

Bu hastalık ekstrem koşullarda şeftali ağaçlarını tamamen kurutabilir!

Yaprak kıvırcıklığı hastalığı, yaprak, sürgün ve meyvelerde zarar oluşturur.

Hastalanan yapraklar sarı ve beyaz bir renge dönerler. Yapraklar kıvrılır ve spiral bir şekil alırlar.

Daha önce enfeksiyon kapan yapraklar, büyüyemez ve dal üzerinde kururlar. Yeni oluşmaya başlayan enfeksiyonlarda ise yaprağın sadece bir bölümü hastalanır.

Hasta yapraklar, normal yapraklardan daha kalındır. Nemli havalarda yapraklar üzerinde, konidi sporlardan meydana gelen bir tabaka oluşur. Hastalıklı genç sürgünler kalınlaşır ve gelişmeleri çok yavaşlar.

Bu hastalığı önlemek için önleyici bakım gereklidir.

Hastalık etmeni olan mantar (Taphrina deformans) kesinlikle şeftali ağaçlarının veya kayısı ağaçlarının karşılaşabileceği en korkunç saldırıdır ve normal bir şeftali hasadında genellikle ağacı engeller, verimi çok düşürür.

Doğru zamanda uygulanan yeterli bir işlem sayesinde hasarı kontrol etmek bazen mümkün olsa da, şeftali yaprağı kıvrılması yine de hasadı tamamen yok edebilir. Bu yüzden tekrar söylüyorum, önleyici tedbir en önemli uygulamadır.

Taphrina Deformans yaşam döngüsü nasıl?

Yaprak hastalığı belirtileri, tomurcuklardan yapraklar çıktıktan yaklaşık 2 hafta sonra ortaya çıkar. 

Mantar yaprak hücreleri arasında büyür ve onları bölünmeye ve normalden daha büyük büyümeye teşvik ederek yaprağın şişmesine ve bozulmasına neden olur. 

Bozulmuş hücrelerde kırmızı bitki pigmentleri birikir. Mantarın hücreleri, bozuk yaprakların kütikülünü kırar ve asci adı verilen, yaprağa grimsi beyaz, pudramsı veya kadifemsi bir görünüm veren askospor adı verilen cinsel sporlar üreten uzun, kese benzeri yapılar üretir. 

Askosporlar havaya salınır, yeni dokulara taşınır ve konidia oluşturmak üzere tomurcuklanır (bölünür).

Mantar, sıcak ve kuru yaz mevsiminde ağacın yüzeylerinde askosporlar ve konidia (eşeysiz sporlar) olarak hayatta kalır. 

Sonbaharda hava soğuyup ıslandığında, askosporlar daha fazla konidia üretmek için filizlenir. Yeni ve eski konidia tomurcuklanarak hızla sayıca artmaya devam eder. 

Sonunda ağacın yüzeyinde bir konidia filmi oluşur.

Hastalığın yayılması nasıl gerçekleşiyor?

İlkbaharda konidiler sulama veya yağmur esnasında su ile sağa sola sıçrayarak hareket eder ve yeni yapraklara bulaşabilir.

Yani;

Yaprakların ağaçta ilk açılmaya başladığı serin ve yağışlı hava dönemleri hastalığı daha da tetikler. 

Laboratuvar kültürlerinde mantar büyümesi için optimum sıcaklık 20°C, minimum 8.8°C ve maksimum 26°C ila 30°C’dir.

Konidia tomurcuklanması %95 veya üzerinde olan bağıl nemde gerçekleşir. 

Enfeksiyon için 16°C’nin altındaki sıcaklıklarda 12,5 saatten fazla yağmur, çiy veya sulamadan kaynaklanan ıslaklık gerekir. 

Ağaçlar 2 veya daha fazla gün boyunca ıslak kalırsa maksimum enfeksiyon oluşur. Yapraklar enfekte olabilse de, sıcaklıklar 20°C’nin üzerinde kalırsa semptomlar görünmeyebilir. 

Soğuk hava, patojeni destekleyerek ve yaprak büyümesini yavaşlatarak hastalık gelişme süresini uzatır. 

Şeftali yaprak kıvırcığı hastalığının gelişimi, genç doku artık gelişmediğinde veya hava kuru ve sıcak olduğunda (26° ila 30°C) durur.

Şeftali yaprak kıvırcıklığı tedavisi nasıl yapılmalı?

Öncelikle kesin olarak bu hastalığın ağaçlarınızda olduğunu teşhis etmelisiniz

Şeftali yaprağı kıvırcıklaşması nasıl anlaşılır?

(Bu hastalık esas olarak farklı şeftali çeşitlerini etkiler, ancak kayısı ve badem ağaçlarında da görülebilir.)

Şeftali yaprağı kıvırcıklaşması belirtileri:

• Yapraklar kabarık ve şişkin görünüyorsa,
• Yaprak kenarları kıvrılır ve içe doğru yuvarlanmışsa,
• Sarımsı bir renk almış, kahverengi yapraklar kurumadan ve düşmeden önce turuncu ve kırmızıya dönmüşse,
• Dallarda bozukluk var ve artık eski şekle, sağlamlığa ve verime sahip değilse,

bu hastalıktan söz edebiliriz.

Şeftali yaprak kıvırcıklığına ne zaman müdahale edilir?

Mantar şeftali yaprak kıvrılma sorumlu tomurcukları yatan taneler şeklinde ve halkaların oluşturduğu çukurlarda kışı geçirir.

Sıcaklık 10°C’ye ulaşır ulaşmaz, mantar gelişmeye başlar ve büyük miktarlarda sporlar salar.

Çoğu mantar gibi, ortam havası çok nemliyken çoğunlukla sıcak havalarda ortaya çıkar.

Bu nedenle tedavi bu dönemden önce, kış sonu ve ilkbahar başında ve en verimli olarak sonbaharda, yapraklar döküldüğünde uygulanmalıdır.

Önleyici tedavi nasıl yapılır?

Bordo bulamacı ile. Eğer okumadıysanız, bordo bulamacı nedir ve nasıl yapılır yazımı buradan mutlaka okumanızı tavsiye ediyorum.

Bakır sülfat sabit bir bakır değildir ve tek başına kullanıldığında tribazik bakır sülfattan veya diğer sabit bakır ürünlerinden daha az etkilidir. 

Bununla birlikte, bir Bordo bulamacı yapmak için hidratlı kireç ile bakır sülfat karıştırılırsa, kireçteki bakır sülfat ve kalsiyum, şeftali yaprağı kıvrılmasına karşı oldukça etkili olan sabit bir bakır ürünü meydana getirmek üzere birlikte reaksiyona girer.

• İlk bordo bulamacı uygulaması sonbaharda yaprakların dökülmesinden kısa bir süre sonra gereklidir.

Sıcaklıklar 10°C üzerine çıkarsa, (eğer bordo bulamacını hazır satın almışsanız) ambalaj üzerinde önerilen dozları izleyerek püskürtmeyi Şubat ayında yenileyin.

• Daha sonra, ilk tomurcuklar ortaya çıkıp patladığında üçüncü bir ilaçlamaya ihtiyaç olacak.

Şeftali yaprak kıvırcıklığı için önleyici tedaviden daha iyi bir şey olmadığını unutmayın, bu mantara karşı tedavi etmenin tek ve en etkili yolu budur.

Şeftalide yaprak kıvırcıklığı ortaya çıktığında artık çok geçtir.

Diğer Mantar öldürücüler

Sentetik mantar ilacı Chlorothalonil şu anda bahçelerde şeftali yaprağı kıvrılmasını yönetmek için mevcut olan diğer tek bakır olmayan mantar ilacı etken maddesidir. 

Peki ekstra uygulamalar nelerdir?

Bu hastalık hakkında daha hassasanız ve ekstra müdehale etmek istiyorsanız, sonbaharda yapraklar düştüğünde: Hastalığın bahçenizde kışı geçirmesini önlemek için yaprakları toplayın ve yakın.

Daha sonra Bordo bulamacı uygulayın.

Bu adım, ilkbaharda yaprak kıvrılmasını önlemek için zorunludur.

Baharda bordo bulamacını bir kez daha uygulayın.

Yaprakları, karışımla birlikte akana kadar püskürtün, Şubat-Mart aylarından başlayıp Mayıs ayına kadar her iki haftada bir devam edin.

Yaprak kıvrılması zaten ortaya çıktıysa ne yapılabilir?

En fazla şeftali yaprağı kıvırcıklığının yayılması yavaşlatılabilir.

Yukarıda belirttiğim gibi daha zahmetli olan ekstra tedavileri uygulamanız, enfekte yaprakları kaldırmanız hastalıklı dalları kesip imha edip tekrar bordo bulamacı uygulamak gerekecektir.

Şeftali ağacına düzenli bakımı gerekmektedir.

Bu düzenli bakım, meyve ağaçlarını güçlendirmeyi ve böylece meyve verimini artırmayı amaçlar.

Bu nedenle, her kış meyve veren bir budama yapmak önemlidir.

Ancak şeftali ağacında budama çok sert olmamalıdır, aksi takdirde ağaç istenmeyen şekilde zayıflar ve gelecek hasatta faydasından çok zararı olur.

İlkbaharda organik gübre vermeniz ve kökleri kışın dondan ve yazın sıcaktan korumak için ağacın tabanını malçlamanız verimlilik ve genel ağaç sağlığı açısından oldukça önemlidir.

Yazımı umarım faydalı bulmuşsunuzdur. Sorularınızı her zaman olduğu gibi bekliyorum. Saygılarımla.