Bazalt Tozu Ya Da Kaya Tozu Gerçekten Gübre Midir?

Kaya tozu, özellikle Permakültür ve Organik Tarım yapılan alanlarda çok popüler ve kullanımı artmaya başlayan bir toprak katkı maddesidir. Toprağın bitkilere vermek için kullandığı bütün besin içeriklerine sahiptir ve azalan besinlerin yerine takviye edici özelliği vardır. Bu mineralizasyon olarak da bilinir.

Topraktan aldığımız ürünlerin kaynağı olan bitkilerin sonuca ulaşabilmesi için ihtiyaç duyduğu besinleri topraktan karşılar, toprak bir nevi depo gibidir – depodan ihtiyacımız olanları alırız ve devamlı kullanım sonrası aldıklarımızı yerine koymazsak; yaşanan eksiklikler sonrası sorunlar çıkmaya başlayacaktır – toprak içinde aynısını düşünebiliriz.

Kaya tozu – Bazalt gübresi faydaları nelerdir? Toprağa Tekrardan Can Verebilir mi?

Bitkiler ihtiyacı olan besinleri düzenli olarak alır ve sonrasında yerleri doldurulmazsa toprakta besin eksiklikleri başlar ve aldığımız ürünlerin kalitesi ve veriminde / rekoltesinde sorun yaşamaya başlarız. Bu noktada soracağımız birkaç soru var: Kaya tozu / kaya unu bu eksikliği tam anlamıyla giderebilir mi? Kaya tozu bu sorunun çözümünde kullanılabilir mi? Ne kadar etkilidir? Hangi kaya tozu çeşidi ne şekilde kullanılmalıdır? Bu noktadan sonra kaya tozu hakkında ortaya atılan bazı tabuları yıkmaya ve aşılmaz duvarları aşmaya çalışacağız.  

Kaya Tozu veya Bazalt Gübre Nedir?

Adı üzerinde olduğu gibi, kaya tozu ve ya kaya unu bilinen kayanın toz haline getirilmesi ile elde edilen bir üründür. Bu elde etme süreci doğal ya da yapay yolla olabilir.

• Ticari kullanım için granit kayacını keserek granit tozu,
• Buzullardan doğal yolla buzul kaya tozu,
• Eski volkanların yanında ve bazalt kayacının toz haline gelmesi sonucu elde edilir.

Kaya tozunun etkisini gösterebilmesi için çok ince toz hatta un formuna sahip olması gerekir. Bu şekilde mikroorganizmalar tarafından daha kolay kullanılır ve toprak içerisindeki diğer çevresel unsurlar tarafından daha kolay ayrıştırılır.

Kireç taşı ve fosfat kayası olmak üzere dünyada iki çeşit kaya tozu toprağı iyileştirme maksadıyla uzun süredir kullanılmaktadır. 

Kaya Tozu Gübre Midir?

Yabancı kaynak taraması yaptığım sırada öğrendiğime göre, ticari satış yapan markalardan bazıları bu tozu gübre olarak adlandırıyor. Hatta N-P-K değeri 0-0-0.2 olarak etiketlenmiş bir gübre ile karşılaştım. Fakat kaya tozu, yasal mevzuatta gübre sayılmasına yetecek kadar N-P-K değerine sahip bir ürün değildir.

Kaya Tozu Hakkında Yapılan Değerlendirme

Yukarıda da yazdığım gibi kaya tozunun toprağa eksilen minerallerini geri kazandırdığı, ayrıca bitkileri daha hızlı geliştirdiği / büyüttüğü, daha fazla verim almayı sağladığı, daha kaliteli meyve / sebze elde edildiği iddia ediliyor. Bu duruma göre, toprakta bir veya daha fazla eksik olan besinin açığını, kaya tozu ile kapatmanız halinde bu iddiaların gerçekleşebileceği savunulabilir.

Peki kaya tozu toprağa bitkilerin kullandığı besinleri ekler mi? Toprak, besleyici maddelerden yoksun mu?

Eğer yukarıdaki iki sorunun da cevabı ‘Hayır’ ise, kaya tozunun bitkilerin büyümesi üzerine bir yardımı olmayacaktır.

Bu sorularla ilgili cevapları aramadan önce Kaya Tozu için ortaya atılan iddialara biraz göz atalım.

Topraktaki mineral miktarının doğru bir denge içerisinde olmasını sağlar. Toprakta bulunan minerallerin  bir denge içerisinde yer alması bitkilerin sağlıklı büyüyebilmesi için önemli bir adımdır.

Yukarıda yazılan kaya tozunu savunan kesimin ortaya attığı iddia…

Asıl gerçek şudur ki, pek çok farklı toprak tipinde yapılan araştırmalarda, her bir toprak yapısının mineral bileşimlerinde büyük farklılıkların gözlendiği görülmüştür. Örneğin; aynı bitki farklı toprak yapılarına adaptasyon sağlamış ve büyümesine devam etmiştir. Bu sebepten ‘doğru mineral dengesi’ diye bir tabir yoktur.

Bu da ilginizi çekebilir: Doğal yolla koruma yöntemi bordo bulamacı nedir, nasıl yapılır?

Bana göre bu durum biraz kaderciliğe olan inancımız ve sabırsızlığımızdan – her hangi bir eylem gerçekleştirdiğimizde hemen sonuca ulaşmak istememizden kaynaklanmaktadır. Topraktaki doğru dengeyi sağlamaya başladığımızda ya da sağladığımızda toprağa karıştırdığımız organik madde humusa dönüşür. 

Bazalt tozu gübresi fazla mı şişirilmiş?

Kaya tozu hakkında araştırma yaparken, kaya tozunun yararlığını, dünyanın en büyük maden şirketlerinden birisinin, araştırmaya başladığını okumuştum. Burada kafama bir soru takılıyor. Dünyanın en büyük maden şirketlerinden birisi, elinde binlerce – hatta yüzbinlerce ton hacmindeki kaya tozunu satmak için bir pazarlama stratejisi peşinde koşmuyordur değil mi?!!!  Yani kaya tozu sihirli bir değnek gibi anlatılıyor. Dokunduğu yere bolluk, bereket geldiği iddia ediliyor!!!

Bu şirketlere bir haberim var, bakteriler her türlü durumda organik maddeyi humusa zaten çeviriyor. Kaya tozunun mucizevi bir şekilde bunu yaptığını iddia eden pazarlamacıların bir aldatmacasından fazlası değil.

Bitkiler toprakta yer alması gereken bütün mineraller olmadan yaşam döngüleri tamamlayabilirler fakat bu döngü tam verim kazancı ile sonuçlanamaz.

Ayrıca ihtiyaç duydukları ana besin maddelerine sahip değillerse yaşam döngülerini tamamlayamadan ölüm aşamasına geçerler.

Yapılan analizlerin sonuçlarına göre kaya tozu içerisinde Lantan ( La ), Seryum ( Ce ), Prasedymium ( Pr ) ile karşılaşılmıştır. Bu elementler nadir karşılaşılan elementlerdir.

Yani toprakta olmazsa olmaz bir durum değildir.

Ortaya atılan iddialara göre, bu nadir bulunan elementler Methylacidiphilum fumariolicum bakterisinin metanol (metil alkol) dehidrojenazı (metil alkolden dehidrojenaz enzimi yardımıyla hidrojen iyonlarının ayrılması olayı) için kofaktör (hızlandırıcı) görevi görür.

Peki bu kadar önemli olan bakteri nedir?

Methylacidiphilum fumariolicum bakterisi ilk olarak 2007 yılında Napoli, İtalya yakınlarındaki volkanik havuzlarda yaşadığı ve büyüdüğü tespit edilen ototrofik bir canlıdır. 50°C – 60°C (yaklaşık 130°F) arasındaki sıcaklıklarda ve 2–5 asidik pH’da çamurun içerisinde yaşar.

Yani bu bakterinin yüksek asidik oranlara sahip çamurda yaşadığı düşünülürse, çamur içerisine bahçe kurup ototrofik bakterilerimizin canlılığını artırmak için bu nadir toprak elementlerine ihtiyacımız olması düşüncesi çokta akıllıca olmasa gerek! Normal şartlar altında günümüz şartlarında yapılan tarımda daha organik ya da biyodinamik tarımda bu elementlere bir ihtiyacımız yoktur.

Volkanik kaya tozu olan bazalt ve içerisinde yer alan besin elementleri, Dünya’nın merkezinden çıktığı gibi işlenmemiş ve her hangi bir değişikliğe uğramamış haldedir. Bu durumdaki bir maddenin toprağa yararlılığı ve bitkiler tarafından etkili olarak kullanılabilir hale gelinceye kadar bitkilere her hangi bir desteği olmayacağını görmezden gelirsek, göz göre göre kandırılmayı istemiş oluruz.

Kaya tozu için ortaya atılan başka bir iddiada, kaliteli kaya tozunun paramanyetik özelliğe sahip olduğudur. Bu noktada düşünceyi savunanlar haklı olabilir fakat paramanyetik kaya yapısının bitki büyümesi üzerine etkili olduğuna dair yapılan bir araştırma ile karşılaşmadım. Sevgili dostlarım siz karşılaştıysanız ve beni bilgilendirirseniz yazıda değişikliğe gidebilirim.

Sahte pazarlamacılar bunun üzerinden çok fazla kirli bilgi yaymaktadır ve faydasını savunmaktadır. Bilimsel gerçekliğe ihtiyaç vardır. Bunu göstermek gerekir.

Kaya Tozunun Mineral İçeriği nedir?

Kaya tozu içerisinde 60 ila 90 arasında mineral içermediğine dair yayınlanan araştırmalar mevcuttur. Dünya’da Azomit adlı ürün yaygın olarak kullanılmakta, bilinmektedir ve ürün analizinde 74 farklı mineral yer almaktadır. Çok fazla göz doyurucu bir durum olarak değerlendirilebilir. Listede yer alanların tamamı da gerçek olabilir buna bir itirazım elbette yok. Fakat bitkilerin bu listede yer alan minerallerin tamamını kullandığına ya da ihtiyaç duyduğuna dair hiçbir kanıt ya da araştırma yoktur.

Bitkiler üzerinde yapılan araştırmalarda, sağlıklı gelişimleri için yaklaşık 20 tane minerale ihtiyaç duyduğu ve kullandığı görülmüştür. Hepsi bu! Listeden bunları çıkardığımızda geriye kalan 40 ila 70 arası minerale bitkiler ihtiyaç duymaz.

Bazalt gübresinin dekara kullanım oranı nedir?

Bu sorunun size bu ürün hakkında çok şey söyleyebileceğini düşünüyorum. Kaya tozu bahçeler için iyiyse ne kadar kullanmalısınız? Çok fazla kullanırsanız ne olur?

7,5 ton / ha = 750 kg / 1000 m2 = 75 kg / 100 m2 = 750 gram / 1 m2

Kaya Tozunun Ayrışma Oranı ve Yararlılığı

Yazının başlarında da bir soru sormuştum. Kaya Tozu toprağı besler mi? Hiç şüphe yok ki kaya tozu toprağa eklendiğinde mineral takviyesi yapmış olacaktır. Fakat ne zaman ve nasıl?

Kaya tozunun içerisinde yer alan besinlerin bitkiye geçişi, kaya tozu ayrışmadığı sürece gerçekleşmeyecektir.

Bu nedenle, cevabını bulmamız gereken soru;

Kaya tozu ne kadar zamanda ayrışır?

Bu konuda internet üzerinde biraz bakındım ve sonuç yaklaşık 100 yıllık  zaman dilimini gösteriyor. Biraz fazla değil mi? Ayrıca 100 yıl sonunda ayrışmanın gerçekleştiğine dair bir veri ya da iddia mevcut değil. Tarım sektöründe hiç kimse bu iddia üzerine bahis koymaz. Eğer bir zaman makinesi ile geleceğe gidip buna dair bir sonuç ile karşılaşmadıysa.

İnternet üzerinde yabancı bir sitede konuyu araştıran bir ziraat mühendisinin yazısını okurken,

Kanada’da Guelph Organik konferansı’na katıldığı sırada, kaya tozu hakkında birkaç görüşme yapmış ve kaya tozu ayrışması üzerine iki ayrı tedarikçiye sorular yöneltmiş. Hiçbirisi ayrışma hakkında ayrıntılı ve geçerli bir cevap verememiş.

Bu yazıyı okuduktan sonra ‘Google Akademik’ üzerinden de sorguladım. Fakat kaya tozunun ayrışması üzerine bir sonuç ile karşılaşmadım.

Yani sonuç olarak sahip olunan tek bilgi yabancı bir kaynak üzerinde denk gelinen, ‘yaklaşık 100 yıl sonra ayrışma gerçekleşir’, yorumudur. Bu bilgilerden yola çıkarak kaya tozunu alıp arazinizde kullanmanız ne kadar mantıklıdır sizin takdirinize kalmış.

Elinizde bu konuyla ilgili bilgiler var ise lütfen yorumlardan bana ulaşınız ki yazımızdaki eksikleri tamamlayıp doğru bilgi aktarımını okuyucularımıza sunabilelim.

Kaya tozu toprak verimliliğini etkiler mi?

Bazı araştırmalar kaya tozu eklenen topraklarda bitki bünyesinde bazı gelişmeler olduğunu bildiriyor ancak çoğu bir değişiklik göstermiyor. Bu konuda sınırlı sayıda saha çalışması vardır, geri kalan bütün araştırmalar laboratuvar çalışmalarıdır. Saha çalışmalarında kaya tozu eklemeden önce ve sonrası diye toprağın kimyasal özelliklerini gösteren bir sonuç yok.

Afrika gibi geçirgenliği yüksek toprak yapısına sahip olan ve gübre maliyetlerinin çok yüksek olduğu bölgelerde kaya tozunun önemli bir potasyum kaynağı olabileceğine dair kanıtlar vardır.

Brezilya’da yaygın olarak kullanılan kaya tozu için, Embrapa, Brezilya Araştırma Kurumu bir araştırma yapar ve sonuç: “kaya tozu içerisinde bulunan silikat agrominerallerini bir besin kaynağı olarak görmek; özellikle potasyum kaynağı ve toprak düzenleyicisi olarak tavsiye etmek için yeterli bilimsel bilgi ve dayanak yok” demektedir.

Bilimsel olarak yapılan araştırmaların kaya tozunun kullanımını desteklemediği ve hatta bazı tedarikçilerin alkali topraklarda hiçbir değeri olmadığını öne sürmesi, kaya tozunun yararlı olmadığı sonucu ortaya çıkarıyor.

Yazarın Yorumu;

Sevgili dostlarım, Anadolu coğrafyasında, istisnai toprak yapıları hariç, üretim yaptığınız çoğu toprak besin bakımından yetersiz ya da eksik değildir. Bu nedenle dışarıdan daha fazlasını eklemenin bir anlamı yoktur.

Unutmayınız ki toprak analizi yaptırmadan, sihirli bir değnek ile dokunarak (toprağa ekleme yaparak) her türlü sorunun çözülebileceğine inanmak tembellikten başka bir şey değildir. ‘Biz şurada, burada (hangi kurum ya da kuruluş olduğu önemli değil) toprak analizi yaptırdık ve hiç de iyi sonuçlar almadık ya da herkese aynı sonucu verdiler’ dediğiniz duyar gibiyim. İki önemli sorum olacak;

• Toprak numunesini doğru aldınız mı?
• Başka bir kurum ya da kuruluşta yeniden analiz yaptırmayı düşündünüz mü? Denediniz mi?

Sonuç olarak; kaya tozu kullanımı para ve doğal kaynak israfı olarak gördüğüm bir uygulamadır.

Görsel kaynak: elsalvador.desertcart