Bozuk Et Nasıl Anlaşılır? Yine De Yenirse Ne Olur?

Diğer tarihi geçip bozulmuş yiyecekler gibi, kötü ve bozulmuş et de sizi bir hayli hasta edebilir. Et, bakteri veya toksinler gibi patojenik maddelerle kontamine olmuşsa, ciddi anlamda sizi hasta edebilme riski taşır. Peki bozuk et nasıl anlaşılır? Bozulan eti yine de pişirirseniz ne olur?

(Resimlerde bozuk et örneklerini var. Rahatsızlık oluşturabilecek ziyaretçilerimden şimdiden özür diliyorum).

Bozulmuş veya Kokmuş Etin Belirlenmesi

Kurbanda kestiğiniz eti zamanında soğutmadığınız için bozulduğunu görmek çok can sıkıcı olmalı. Ya da kasaptan aldığınız eti dışarıda unuttunuz ve yemek vakti yaklaşınca farkettiniz, uzun uzun ete baktınız, et de size baktı. Atmak mı gerekli, yoksa kıyamayıp, bir şey olmaz deyip pişirmek mi? Bunun riskleri ne olabilir ki?

Taze et genellikle hafif bir kokuya sahiptir veya hiç kokusu yoktur. Buna karşılık, bayat et garip, keskin ve mide bulandırıcı kokar. Ekşi, sülfürik veya amonyak gibi koktuğu için buzdolabınızda bayat et olup olmadığını kafanızı biraz içeri sokunca rahatça anlarsınız.

Et kötüleşmeye başladığında genellikle grimsi alt tonlar alır. Kötü etin belirgin renk değişimleri olması muhtemeldir. Yeşil ve gri-yeşil renk tonları veya lekeler genellikle bakteri üremesinin belirtileridir ve eti asla tüketmeden atmanız gerekir.

Bilmeniz gereken: Etinizin dokusu da bozulup bozulmadığının başka bir göstergesidir. 

Taze et nasıl görünür?

Taze et sert ve hafif nemli olmalıdır. Renk kırmızılığı canlıdır ve ete dokunduğunuzda ve sıktığınızda diri olduğunu hissedersiniz. Etiniz eğer sümüksü veya yapışkan ise, sıktığınızda kendini salmış ve çok yumuşak hissediyorsanız etiniz muhtemelen bir tür mikrop ve bakterilerle dolu, yani kısaca çürümeye başlamıştır.

Tüm mikroplar tehlikeli değildir. Ancak etiniz salmonella, stafilokok, clostridium veya E. coli gibi patojenik bakterilerle kontamine olmuşsa, gıda zehirlenmesinden oldukça hasta olabilirsiniz. Mayo Clinic gıda zehirlenmesine neden olabilen abdominal ağrı gibi belirtiler, bulantı, kusma, ateş, ishal ve diğer mide-bağırsak sorunları vs gibi sonuçlarla karşılaşabilirsiniz.

Bozulan et kesin zehirler mi?

Yine de bozulmuş dana, ya da koyun eti, tarihi geçmiş tavuk veya diğer kötü etleri pişirmek ve yemek sizi kesin olarak hasta edecektir diye bir kural yok. Hastalanıp hastalanmayacağınız, ya da ne kadar rahatsız olabileceğiniz de eti tam olarak pişirip pişirmediğinize, ne kadar süre pişirdiğinize göre de değişir.

Pişirme işlemi sırasında birçok bakteri rahatlıkla öldürülebilir. Örneğin, haşlanmış bir yahni veya çorba yaptıysanız ve etinizi bir süre pişirdiyseniz, hastalanmayabilirsiniz.

Ancak ısı, gıda zehirlenmesini önlemenin maalesef garantili bir yolu değildir. Bunun nedeni, bakterilerin ölüp ölmemesi değil, ölseler bile öncesinde bazı bakterilerin toksin salmasıdır. Bu bakterileri pişirerek öldürseniz bile toksinleri yiyeceklerde kalabilir ve rahatlıkla hastalanmanıza neden olabilirler.

Bunu da okuyabilirsiniz: Hunter Sendromu Nedir? Nasıl Teşhis Edilir?

Etin bozulması nasıl önlenir?

ABD Gıda ve İlaç İdaresi’ne göre et ve et ürünlerini her zaman buzdolabınızda 4.4°C’de tutmalısınız. Bu bozulmayı önlemeye yardımcı olur. Ancak etin bu sıcaklıkta tutulabileceği süre ürüne bağlı olarak değişmektedir. Türk sağlık bakanlığı ise kurban bayramı öncesi yayınladığı bildiriye göre, Amerikan sağlık bakanlığından daha katı kurallar yayınlamış ve etin buzdolabında en fazla 1 gün tutulması gerektiğini belirtmiş.

Sağlıklı çalışan bir buzdolabında hangi et kaç gün saklanabilir?

• Kümes hayvanları buzdolabında 2 gün saklanabilir.
• Sosis dahil kıyma, buzdolabında 2 gün saklanabilir.
• Sosisli sandviçler buzdolabında 1 ila 2 hafta saklanabilir.
• Pastırma 7 gün boyunca buzdolabında saklanabilir.
• Biftekler buzdolabında 5 güne kadar saklanabilir.
• Sakatat (organ eti) buzdolabında 2 ila 5 gün arasında saklanabilir.

Bu süreden daha uzun süre 4.4°C’de bırakılan etler yavaş yavaş bozulmaya başlayacaktır.

Bunu da okuyabilirsiniz: Laurik Asit Nedir? Nelere İyi Gelir?

Dondurucuda et ve et ürünleri saklama

Etinizi Amerikan tarım bakanlığı tarafından önerilen süreler içinde yemeyi planlamıyorsanız, etinizi -18°C’de dondurarak bozulmasını önleyebilirsiniz. USDA , yiyecekleri bu sıcaklıkta dondurmanın bakteri ve diğer mikropları etkisiz hale getirdiğini belirtmekte. Yiyecekleri dondurmak, bazı parazitleri yok etmeye bile yardımcı olabilmekte.

Amerikan Tarım Bakanlığı, yiyeceklerin teknik olarak süresiz olarak eksi on sekiz derecede tutulabileceğini belirtmekte. Ancak, dondurucuda çok uzun süre tutulursa etinizin kalitesi ve lezzeti de düşecektir. FDA aşağıdaki limitleri önermektedir:

• Kümes hayvanları 12 aya kadar dondurulabilir.
• Kıyma 4 aya kadar dondurulabilir.
• Sosisli sandviçler 2 aya kadar dondurulabilir.
• Pastırma 1 aya kadar dondurulabilir.
• Biftekler 12 aya kadar dondurulabilir.
• Organ eti 4 aya kadar dondurulabilir.

İster taze ister dondurulmuş olsun, içinde bulunan tüm bakterileri öldürmek için etin iyice pişirilmesi gerekir. Sağlık ve İnsan Hizmetleri Departmanı F. Kümes 165 derece F. biraz daha yüksek dahili sıcaklık pişmiş gereken 145 derecelik bir iç sıcaklığa en etleri pişirmek gerektiğini söylüyor

Pişirdikten sonra bile kötü et yemekten hastalanabilir miyim?

Et çok çeşitli nedenlerle bozulabilir. Bakteri veya mantar kontaminasyonu, kötü gıda hijyeni veya sadece çok uzun süre sıcak sıcaklıklarda bırakılması nedeniyle çürük et meydana gelebilir. Etinizin bozulma sebebi ne olursa olsun, bayat et yerseniz muhtemelen hasta olursunuz.

Bilmeniz gereken: Pişirdikten sonra bile kötü et yemekten hastalanabilirsiniz. Bazı bakteriler, ısı yoluyla uzaklaştırılamayan toksinler üretir.

Kokmuş veya çürük etin belirlenmesi

Kokmuş eti tanımlamak kolaydır. USDA kötüleşmiş ve bozulmuş etin genellikle farklı bir kokusu olduğunu ve hatta renginin bozulabildiğini söylüyor. Kokmuş et kokusu size kükürt ve hatta amonyağı hatırlatabilmekte.

Sığır eti gibi kırmızı etler de doğal olarak hafif bir kokuya sahiptir. Bozulmaya başladığında ekşi kokmaya meyillidir. Taze dana eti genellikle hafif bir kokuya sahiptir veya hiç kokusu yoktur. Dana ya da koyun eti kötü koktuğunda koku çok daha belirgin olmakta.

Çürük etin renk atması da daha olasıdır. Etinizin gri-yeşil, kahverengimsi-yeşil veya yeşil bir tonu olabilir. Etin yüzeyinde gri tüyler veya yeşil noktalar görürseniz, küf büyük ihtimal etinizde büyüyor demektir.

Etinizin kötü olup olmadığını anlamanın en kolay yolu dokusuna bakmak. Taze et sert ve nemli olmalı. Etiniz sümüksü veya yapışkan ise bu, bakterilerin ette çoğalmaya başladığı anlamına gelir. Eğer kokmuş veya çürümüş olduğunu düşünüyorsanız eti asla yemeyin.

Gıda zehirlenmesi ve belirtileri nelerdir?

Etinizin bozulmasına neden olabilecek birçok farklı bakteri türü var. Bakteriyel kontaminasyon, hayvanın kendisinden (genellikle bağırsaklarından) veya insanlardan, özellikle de pişirmeden önce ellerini yıkamadıklarından gelebilir. Bakterilerin temiz olmayan mutfak ekipmanlarından gelmesi de pekala mümkündür.

Salmonella, stafilokok ve E. coli gibi patojenik bakterilerin sizi hasta etme, yani zehirleme olasılığı özellikle yüksek olmakta. Küçük miktarlarda tüketmek dahi bazen bu bakterilerin belirli türleri nedeniyle sizi zehirleyebilmekte.

Bu bakterilerle kontamine olmuş eti yerseniz, muhtemelen gıda zehirlenmesi yaşarsınız. Gıda zehirlenmesi belirtileri mide bulantısı, kusma, ateş, karın ağrısı ve diğer mide-bağırsak sorunları olabilir. Bazı patojenik bakteri türlerinin kanlı ishale neden olduğu da bilinmektedir. Gıda zehirlenmesi birkaç saatten birkaç güne kadar sürebilir. Bu semptomların bazıları size tanık geldiği için hafife almayın. Bir defada sadece birini göreceksiniz diye bir kural yok.

Gıda zehirlenmesi nasıl önlenir?

Taze et satın alındıktan sonra dış ortama ve sıcağa maruz bırakılmadan, mümkün olduğunca hızlı bir şekilde buzdolabına koyulmalı, buzdolabında da sadece birkaç gün saklanmalıdır. ABD Gıda ve İlaç Dairesi, kümes hayvanları dahil olmak üzere çoğu ham etleri sadece bir veya iki günlüğüne buzdolabında bulundurmayı, önermekte. Sığır eti ve kuzu eti gibi bazı taze kırmızı etleri buzdolabında beş güne kadar da saklayabilirsiniz .

Eti buzdolabında bundan daha uzun süre bırakırsanız yavaş yavaş bozulmaya başlayacaktır. Neyse ki etinizi dondurarak kötüleşmesini önleyebilirsiniz. Et dondurucuda 12 aya kadar saklanabilir.

Etinizi pişirmeden önce işleme şekliniz de bakteri üremesini etkileyebilir. USDA Gıda Güvenliği ve Kontrol Servisi’ne göre bakteri sayısı, 4-60°C aralığında çok çabuk şekilde katlanarak artmakta. Etinizin bu sıcaklık aralığında minimum süre harcadığından emin olmanız, gıda zehirlenmesini önlemeye yardımcı olacaktır.

Gıda zehirlenmesini önlemenin en iyi yolu etinizi iyice pişirmektir. Etinizin donmuş veya taze olmasına bakılmaksızın, ABD Sağlık ve İnsani Hizmetler Departmanı, etinizi 62°C’lik bir iç sıcaklığa kadar pişirmenizi önermekte. Tavuk ise, 74°C’lik bir iç sıcaklığa kadar pişirildiğinde güvenli kabul edilmekte.Yani eti güzelce haşlamak veya kızartmak mevcut bakterilerin çoğunu öldürmeye yetecektir.

Ne yazık ki, yemeğinizi iyice pişirdikten ve üzerinde taşıdığı tüm bakterileri öldürdükten sonra bile hastalanabilirsiniz. Bunun nedeni, daha önce de söylediğimiz gibi belirli bakterilerin daha önceden saldığı toksinler. Bu toksinler ısıya maruz kalınca etkisiz hale gelmedikleri için ayrıca gıda zehirlenmesi semptomları da üretebilmekteler.