Telefon ya da laptop – notebook batarya şişmesi neden olur? Şişmiş batarya size ya da evinize bir tehlike yaratır mı? Telefon, laptop ya da diğer taşınabilir cihazlar hayatın vazgeçilmez bir parçası. Hergün etrafımızda şarj edilebilir bir pile sahip onlarca yüzlerce cihazla yaşıyoruz. Aslında bu yönden bakılınca oldukça güvenli cihazlar. Ya da öyle görünüyor…
Ama kimi zaman bazı sebeplerden bu bataryalar şişmekte ve çevreye oldukça ciddiye alınması gereken tehlike saçabilmekte. Bugün bu konuyu ele almaya çalışacağız. Cihazınıza gömülü olan ve daha sonra şişen batarya ne yapılmalı? Peki bu batarya şişmesi kullanıcı hatası mı? Bunun dışında bir de işin güvenlik boyutu var. Batarya şişmesi tehlikeli mi? Hadi hızlıca açıklamaya çalışalım.
Laptopun üzerindeki track pad eskisi gibi tıklamaz mı oldu? Klavyenin üzeri kabardı da ekranı indirince artık tam olarak kapanmıyor mu?
Ya da dur, sorun telefonunda. Çıkarılmayan bir pili var ve Arka kapağı kabarıp esnedi, hatta belki ön camının bir kenarı çerçevesinden çıktı.
Her iki durumda da yanınızda bir bomba, pardon şişmiş bir bataryayla dolaşmakta olduğununuzun farkındasınızdır zaten. Belki de değilsinizdir.
Sorun aslında bu değil. Sorun, bu şişen bataryayla ne yapacak olmanız. Şişen bir bataryayı hala kullanıyorsanız, yürek yemiş, ya da daha bir batarya faciasıyla karşılaşmamış olduğunuzu varsayıyorum.
Oldukça tehlikeli bir durum olsa da, çözüm için çok geç kalmış değilsiniz.
Şişmiş batarya nedir, nasıl olur?
4 yıllık, belki de 5, Samsung notebook birden açılmadı. Bilgisayar şarj oluyor, şarj olduğuna dair ışığı görünüyor, ama açılmıyordu. Hemen kısa bir araştırma yaptım, sonra o kısa araştırma biraz daha uzuna döndü. Neyse, öğrendim ki, artık eskiyen pil, gücünü kaybetmiş, uzunca bir süre de şarj etmeyince, muhtemelen bios’da bir kargaşa yaşandı ve bilgisayar bir türlü marşa basmadı.
En yakındaki tornavidayla içini açtım ve bataryaya ulaştım., batarya bildiğiniz davul gibi şişmiş. Zaten klavyesinin üstü ve bilgisayarın alt tarafı oldukça bombeli hale gelmişti ve uzun zamandır kullanıyordum. Ancak durumun bu kadar vahim olduğunu bilmiyordum.
Neyse bilgisayarı çalıştırdım.
Özür dileyerek ve konuya ara vererek nasıl çalıştırdığımı da da buraya ek bilgi olarak gireyim.
Notebook şarj oluyor ama açılmıyor; Şu adımları uygulamak işe yarayabilir.
Şarj aletinin ışığı yanıyor mu, ya da şarj aletinin çalıştığından kesin emin misiniz?
Bataryayı çıkarın
Bios pilini ya da Bios pili sabit ise, kablosunu çıkarın,
Güç tuşuna 30sn kadar basılı tutun,
Bios pilini tekrar yerine takın ve şarj aletini takıp, pilsiz çalıştırın. Muhtemelen çalışacaktır.
Konuyu yazmamın sebebi genel itibariyle notebookların şişen bataryaları ile ilgili olsa da, aynı durum lithium ion pil kullanan hemen her cihaz için aynı, özellikle de en yoğun kullandığımız akıllı telefon ve tabletler için.
Bir bataryanın şişmesinin bir çok sebebi olabilir.
- üretim hatası
- yanlış kullanım,
- aşırı sıcaklık,
- aşırı yaşlılık,
- yanlış ya da orijinal olmayan şarj aleti kullanma,
- darbe alması vs gibi.
Batarya neden şişer?
Genel olarak telefon ya da notebook bataryasının şişme sebebi, lityum pil hücrelerinin aşırı şarja maruz kalmasıdır.
Bu da ilginizi çekebilir: Elektrikli otomobiller için solid-state bataryaların önemi
Telefon ya da notebook bataryaları neden şişer, batarya şişmesi neden olur daha detaylı anlatacak olursak, bir lityum-ion hücreden aslında geçmesi gereken akım miktarı kesin sınırlara bellidir. Normal şarj esnasında dengesiz olan metalik ion asla ortaya çıkmaz. Ama aşırı şarja maruz kalan bir pilde lityum, sönümleyebileceği, ya da gücü dağıtabileceğinden çok daha hızlı olgunlaşır. Sonuç olarak metalik lityum plakalar artı uçtadır, eksi uç da bu sırada oksitlenen uca dönüşür ve dengesini kaybeder..
Bu reaksiyon, pilin içindeki gazları iyice ısıtır ve genişlemelerine sebep olur. Gazın çıkabileceği her hangi bir boşluk olmadığı için de, bildiğimiz şişmiş pil görünümü ortaya çıkar.
Aslında pili üreten mühendisler bu durumu öngörüp pil kasasını genişleyebilecek şekilde tasarlarlar.
Şişmiş bataryayla ne yapılmalı? Batarya şişmesi tehlikeli mi?
Öncelikle, notebook ya da telefonunuzda batarya şişmişse olaya nazik ve temkinli yaklaşmanız gerekir.
Şişen bataryayı kurcalamak, hele delmeye kalkmak son derece tehlikeli sonuçlar doğurabilir hatta kimi zaman hayatınızı bile riske sokabilir.
Bu da ilginizi çekebilir: Nio ET7 elektrikli otomobil tanıtıldı. Aslında yürüyen bir bilgisayar.
Notbook’un bataryası, çıkarılabilen bataryaysa çıkarın ve yenisini takın. Gömülü bir bataryaysa ve teknik bilginiz yoksa, kendiniz uğraşmadan yetkili sevgisine gönderin. Yetkili olmayan bir tamirci çıkarmaya kalkarken yakarsa, servisin sağlayacağı garantiden de olmuş olursunuz. Çıkarılamayan pili olan telefonlar için de durum aynısı.
Çıkarılabilen bir bataryası olduğu halde pil çıkmayacak şekilde, bir şekilde sıkılmışsa, yine servisi denemeniz daha iyi olur, ancak kendim yaparım derseniz de, metal olmayan bir araçla nazikçe ve güvenlik önleminizi alarak çıkarmaya çalışın.
Çıkardığınız bataryayı asla normal çöpe atmayın. Bu hem çevre için son derece yoğun kıvamlı bir zehir ve kirlilik demek, hem yangın tehlikesi demek, hem de çöplerle uğraşan işçilerin hayatını riske atmanız demek. Birileri çöpleri ayıklarken, dikkatlerinden kaçan patlamaya hazır bir pil, insanlara ciddi zararlar verebilir. Kullanılmayacak pilleri mutlaka pil toplama kutularından birine atın.
Bataryanın şişmemesi için ne yapılmalı?
Cihazın kullanım kılavuzunu ilk aldığınızda okudunuz mu? Muhtemelen hayır. O zaman, “üreticinin yönergelerine ve kullanım talimatlarına uyun” demek öncelikle ilk verilebilecek tavsiye olacaktır.
Bataryanızın şişmemesi, sağlıklı bir şekilde kullanmak için uyabileceğiniz bir kaç nokta bulunmakta. Bunları kısaca söyleyecek olursam;
- 3-5 lira daha ucuz olacak diye yan sanayi, kimin ürettiği belli olmayan bataryalara yönelmeyin, daima orijinal bataryalar kullanın.
- Cihazı bir yerlere düşürmeyin ya da çarpmayın,
- Aşırı sıcağa ya da neme maruz bırakmayın,
- Orijinal olmayan, stabilize ve tam istenen ölçüde bir akım verip vermediğini bilmediğiniz ucuz şarj aletleri kullanmayın,
- Lityum pilleri tamamen boşalana kadar kullanmayın, dolduktan sonra da şarjdan çıkarın.
- Lityum hücrelerin bir hafızası vardır ve ilk kullanım her zaman pilin gelecekteki performansı açısından önemlidir. İlk kullanımda tamamen şarj edin, %5 civarı kalana kadar kullanıp, tekrar tam şarj edin. Bu tam dolum-neredeyse tam boşaltma döngüsünü 4 5 kere daha yapın.
